Dân tộc Việt Nam luôn có truyền thống uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ kẻ trồng cây, tôn sư trọng đạo vì vậy trong mỗi gia đình Việt luôn có phong tục thờ cúng gia tiên để ghi nhớ công ơn của ông bà và cha mẹ. Chính vì thế, trong gia đình Việt bàn thờ gia tiên được xem là nơi tôn kính và coi trọng nhất. Trong bài viết này chúng ta cùng tìm hiểu về bàn thờ gia tiên theo phong tục Việt Nam
Trong mỗi gia đình Việt thường có bàn thờ thần linh và bàn thơ gia tiên. Các loại bàn thờ này thường đặt ở dạng kệ thờ, dạng treo tường, dạng tủ thờ. Vị trí đặt bàn thờ thường lồng vào trong một không gian của một phòng nào đó như phòng sinh hoạt, phòng khách, cá biệt có thể đặt trong phòng ngủ đối với những ngôi nhà có diện tích nhỏ. Tuy nhiên, đối với những nhà có diện tích sử dụng đủ lớn thì bàn thờ được bố trí trong một không gian riêng gọi là phòng thờ. Vì vậy khi thiết kế ngôi nhà nhiều gia chủ cần tính toán một không gian hợp lý cho bàn thờ. Việc xem xét vị trí đặt bàn thờ là cực kì quan trọng
Các loại bàn thờ thần linh thường có trong gia đình Việt: bàn thờ Phật, bàn thờ Thổ Địa – Thần Tài… Ngoài còn có bàn thờ Mẫu, ông Hoàng, bà Chúa…
Các vật trưng bày trên bàn thờ gia tiên
- Bài vị là một trong những đồ thờ không thể thiếu trong việc thờ cúng tổ tiên. Bàn thờ gia tiên ghi tên, năm sinh, năm mất, chức vụ.. của những người quá cố khi thờ cúng
- Bát hương là một trong những đồ thờ quan trọng nhất. Bát hương trên bàn thờ có nhiều cách đặt khác nhau, theo các chuyên gia phong thủy số bát hương trên bàn thờ thường ứng với các số lẻ. Trong bát hương nên dùng tro sạch đốt từ rơm rạ thơm phủ đầy lòng bát hương. Quan trọng nhất trong bát hương là cốt bát hương. Nó gồm một túi giấy nhỏ có ghi tên tuổi, năm mất, nơi nhất và những câu thần chú, chỉ ngũ sắc được thầy pháp thụ lý vào và coi như sổ đỏ của người trần giới.
- Cơi trầu và nậm rượu : Hai bên bát hương là hai chiếc đài lớn để cơi trầu và nậm rượu. Phía ngoài đằng trước để bộ đồ tam sự hay ngũ sự, hay thất sự bằng đồng.
- Giá đèn nến thường bằng đồng hoặc gỗ, tốt nhất là đồng. Cây vàng khối: là vàng mã có đủ 5 màu dành cho bàn thờ gia tiên nên dùng màu xanh, đỏ, mua về bọc băng dính lại cẩn thận (băng dính trắng để thờ được lâu) và cây đặt bên trái bát hương (tính theo hướng bàn thờ) phải cao hơn cây bên phải vì: Tả Thanh Long – Hữu bạch Hổ – có câu ca rằng: Thà cho Long cao ngàn trượng chứ không để hổ ngẩng cao đầu
- Lọ lộc bình: Thường thờ 1 lọ để cắm hoa vào ngày mùng 1 và rằm, ngày thường để không, nên xưa gọi là Độc bình. Nay người hiện đại mua 2 lọ thờ đối xứng là không đúng, 02 lọ mua chỉ để chơi trong nhà ko được đặt lên ban thờ. Lọ lộc bình thường đặt bên tay trái – hướng đông – theo quan niệm: đông bình tây quả.
- Khay cốc đựng nước thờ: nước thanh tịnh được thay vào mỗi lần thắp hương: nén nhang chén nước.
- Lọ đựng hương: đặt bên phải bàn thờ, làm bằng gốm… Tùy theo kinh tế của gia chủ mà có những vật thờ khác nhau nhưng nhất thiết trên ban thờ phải đảm bảo 05 yếu tố: Kim – Mộc – Thủy – Hỏa – Thổ. Đỉnh đồng, đôi hạc, giá nến đồng, tượng trưng cho Kim. Bàn thờ, ngai hay bài vị tượng trưng cho Mộc. Rượu, chai nước, chén nước thờ tượng trưng cho Thủy. Ngọn đèn dầu hoặc nến thờ trên ban thờ và là hương khi thắp lên tượng trưng cho Hỏa. Còn bát hương làm từ đất sét nung lên, hay sành sứ có nghĩa là Thổ
Bàn thờ gia tiên có mấy bát hương là đúng chuẩn
- Ban thờ Phật có một bát hương
- Ban thờ còn lại có thể thờ chung Thần và gia tiên nhưng lại phải có 3 bát hương
- Bát ở giữa, to nhất, cao nhất là thờ các quan. Bát bên phải, khi đứng nhìn vào ban thờ, là thờ Gia tiên tiền tổ cụ kỵ ông bà. Bát bên trái, khi đứng nhìn vào ban thờ, là thờ Bà cô, ông mãnh, cô cậu, huyền cô, huyền cậu
- Ban thờ tốt nhất cho một nhà là nên đủ 3 bát hương. Vì trong những ngày tết, giỗ, mùng một ngày rằm, khi cúng, chúng ta đều mời đầy đủ các vị về, mà bát hương là nơi để các vị ngự, nếu đặt chung một bát hương có nghĩa là các vị phải ngự chung một bát hương là không đúng ngôi thứ, chồng lấn lên nhau
Vị trí đặt bàn thờ tốt nhất
- Vị trí đặt bàn thờ tốt nhất là cung Âm quý nhân, vị trí đó đặt bàn thờ là đại cát khánh, luôn được âm linh phù trợ. Thứ đến Dương quý nhân chủ gia đạo bình an, hòa thuận, hỷ khí đầy nhà, luôn gặp may mắn
- Theo quan điểm của người xưa thì Quý nhân thiên ất là vị thần đứng đầu cát thần, hết sức tĩnh mà có thể chế ngự được mọi chỗ động, chí tôn mà có thể trấn được những phi phù. Vì vậy bàn thờ nên đặt ở Quý nhân là tốt nhất, sau đó mói đến Lộc vị, thứ nữa mới đến 16 cung Huyền không trạch vận. Nếu xét trong 16 cung Huyền không thì bàn thờ nên đặt tại các cung Diên thọ, Tài lộc, Tử tức đó là những cung tốt, có thể gia tăng phúc lộc, áp chế hung tinh giải trừ tai họa
Hướng bàn thờ
- Cũng như hướng nhà và hướng giường ngủ, hướng của bàn thờ là hướng của đường thẳng đi qua tâm bàn thờ và vuông góc với mặt bàn thờ. Như vậy hướng của bàn thờ ngược lại với hướng người đứng thắp hương.
- Hướng của bàn thờ cũng cần bố trí tại tứ cát: Sinh Khí, Thiên Y, Diên Niên, Phục Vị. Tránh bố trí tại hướng hung
Trên đây là toàn bộ những kiến thức về bàn thờ gia tiên theo phong tục Việt Nam. Hi vọng qua bài viết này các bạn sẽ có thêm những kiến thức hữu ích về phong thủy, nghi lễ cúng… cho bản thân